Netlfix, Amazon, HBO e as outras plataformas audiovisuais deberán ofertar o 6% dos seus contidos en galego, catalán ou éuscaro. Aínda non se teñén concretado detalles, fórmulas, cómputos... Abondará seguramente con que se dobren amais de subtitularse. Seica unha cesión apocalíptica ós demoníacos secesionistas. En Corea do Norte condearon a morte a un estudante por introducir no país unha copia pirata de El Juego de Calamar. Ver a serie en galego tamén resultará subversivo. Porá en perigo a unidade de España. O Exército Guerrilheiro, redivivo, co mando a distancia en bandoleira.

Escribo El Juego del Calamar no canto de O Xogo da Lura para que non rían de min eses locutores de Tarde lo que Tarde, de Radio Nacional, que morrían a gargalladas con El Joc del Calamar. Porque traducir o título coreano a castelán está validado por Deus, que no monte Sinaí xa exculpiu en pedra os seus mandamentos en hebreo e bo español. No fondo latexa esa noción da pluralidade lingüística como maldición bíblica; os homes de Babel, confundidos pola súa fachenda de tentar alcanzar o ceo.

Vox, PP e Ciudadanos claman contra que os nenos navarros poidan ver a canle infantil da ETB igual que Lacoonte advertindo ós troianos sobre o cabalo de madeira que os gregos lles deixaran na porta. Timeo Danaos et dona ferentes. De Bildu teme ata os seus galanos. De seguro que os postetarras pronto esixirán noxentos castigos para os que insistan en escoller o Canal Disney. Ana Oramas, de Coalición Canaria, sospeita que o diñeiro das dobraxes detraerase das partidas para a saúde mental en La Palma. Non é cuestión da dereita. Para o humorista Quequé, ese acordo ofende á España baleira, que loita pola cobertura telefónica, nunca sorte de efecto bolboreta. Un habitante do Penedés escolle Last Dance subtitulado en catalán e outro no Jerte queda sen wifi.

Falacias argumentais. Opoñen dereitos compatibles e materias desvencelladas. Convirten os orzamentos dun país de case cincuenta millóns de cidadáns na propina da avoa que un rapaz debe administrar durante a semana, calculando canto adica a doces e canto a cómics. O enfoque das linguas vernáculas en España abrangue dende o rexeitamento visceral do “hable bien, sea patriota, no sea bárbaro” a unha aparente tolerancia que deseguida cambalea cando se rabuña a súa casca.

Louis CK ironiza sobre o seu “mild racism”, un racismo de baixa intensidade, “como ir a un hospital, que che atenda un médico de China ou India e pensar: ‘Ben, ben, máis como eles. Por que non?’”. Boa parte da progresía española sinte esa mesma condescendencia coas linguas minoritarias. Por que non? Pero como sinxelo ornamento de diversidade que non amole.

Ningún deses grupos e persoeiros protestaría contra a restauración da Catedral de Santiago, o Mosteiro de Montserrat ou o Peite do Vento, como da Xiralda ou do Palacio Real. Non existe ningunha construcción humana tan valiosa como un idioma. Cada verba é unha cápsula do tempo que contén a historia dun territorio,as súas escollas, peripecias e mestizaxes. Tamén unha ferramenta desenvolvida para relacionarse co entorno e cosa realidade. A teoría do darwinismo lingüistico, que contempla a extinción dos idiomas por selección natural, ignora todos os factores que inflúen. Ningún bebé elixe como pronunciar nai e poucos adultos poden aturar as percepcións socioeconómicas negativas. O meu avó só me falou en galego na súa agonía, ceibe xa dos traumas, os complexos e as conveniencias, que trocaron pero perviven na nosa autoxenreira.

As linguas minoritarias necesitan discriminación positiva, como tantos mecanismos correctores nunha sociedade que pretenda a harmonía. Esa protección non é un sinal de fraxilidade, senón de fortaleza. O esmorecemento dun idioma identifica ós pobos enfermos. Países Baixos, Dinamarca, Portugal, Euskadi ou Cataluña, tan distintos nas súas realidades políticas, equipáranse no nervio, no dinamismo e nesa defensa da súa fala. Tamén no dominio do inglés –outra falacia pensar que é excluinte–. Moito mais que Galiza. Aínda presumimos da nosa pax linguística, que é a dos cemiterios.

España leva séculos tentando edificarse sobre a prédica de Procusto, aquel hostaleiro que acomodaba os seus clientes á cama aserrándolles as pernas e a cabeza ós altos ou estirando a martelazos ós baixos. Ningunha fronteira interna peor que a de que todos debamos ser iguais. Esa homoxeneidade do nacionalismo español –tamén dos periféricos– condúcenos ó drama de Hazel Sampson. Cando morreu en 2014, ós 103 anos, non quedaba ninguén no planeta que a puidera entender cando falaba en klallam. “Que significaría Obradoiro?”, pensarán os turistas diante da pedra, tan fermosa como fría. O epitafio sobre a nosa campa.